Từ thụ yếu quy – bàn về nạn hối lộ và đức thanh liêm của người làm quan

Không thể nhận (từ) và Có thể nhận (thụ) – đó là hai nội dung tạo nên cuốn sách. Đối với nội dung Không thể nhận, tác giả đưa ra 104 kiểu hối lộ quan chức diễn ra trên mọi mặt của đời sống bao gồm các lĩnh vực: giáo dục, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… dưới các hình thức và thủ đoạn không khác nhiều khi so sánh với tệ nạn hối lộ – tham nhũng đang hoành hành trong xã hội hiện tại. Trong 104 kiểu hối lộ không thể nhận ấy, mỗi kiểu đều có dẫn giải, phân tích và dẫn chứng cụ thể.

Đối với nội dung Có thể nhận, tác giả chỉ nêu 5 trường hợp. Ở đây tác giả phân tích cụ thể vì sao có thể nhận: trường hợp thứ nhất là lễ tết hằng năm đã thành tục lệ, chỉ dùng tới sản phẩm của địa phương; ba trường hợp tiếp theo là việc tạ ơn khi được giúp đỡ một cách hợp tình, hợp lý và hợp pháp mà thu được món lợi chính đáng, hoặc được tai qua nạn khỏi hoặc được thành tựu trên đường sự nghiệp; trường hợp thứ năm là quà biếu nhân việc vui buồn. Sau mỗi phần, tác giả còn kèm theo hai đề mục là Tổng luận và Suy rộng ra để bàn thêm về những đức tính, phẩm hạnh không thể thiếu của những người làm quan và những yêu cầu của việc trị gia. Từ thụ yếu quy là những chỉ dẫn rất rõ ràng giúp người làm quan chân chính nhận ra những chiêu thức của kẻ hối lộ đồng thời là những lời nhắc mang tính cảnh tỉnh đối với những người làm quan. Những người làm công tác cán bộ cũng có thể tìm thấy ở đây những kinh nghiệm quý báu cho công việc của mình về cần, kiệm, liêm chính, về cách nhìn người, từ đó có được sức đề kháng cần thiết trước những món lợi trước mắt, nhìn rõ những hậu họa về sau; có được sự dũng cảm cần thiết trong đấu  tranh với những tệ nạn chốn công quyền và đặc biệt là có được sự nhạy cảm và tỉnh táo cần thiết trong đánh giá đội ngũ cán bộ với những diễn biến phức tạp trong suy nghĩ và hành động của họ.

Cuốn sách này là bản được cô đúc, thâu tóm phần quan trọng nhất của bộ sách nguyên bản – một công trình đồ sộ có giá trị vượt thời gian của Đặng Huy Trứ, một vị quan thanh liêm có tiếng triều Nguyễn cuối thế kỷ XIX. Từ thụ yếu quy dù đã được ra đời cách đây hơn một thế kỷ rưỡi, nhưng đến nay vẫn còn giá trị rất thiết thực, có ý nghĩa thời sự, đặc biệt là khi nạn hối lộ, tham nhũng đang ngày càng diễn biến phức tạp.